Giữa mùa kiều hối đổ mạnh, tỷ giá USD/VND tự do bất ngờ tăng vọt, chênh lệch lớn với ngân hàng, làm dấy lên lo ngại đầu cơ ngoại tệ để trục lợi.
Kiều hối tăng mạnh
Theo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2, trong bối cảnh kinh tế toàn cầu còn nhiều biến động, lượng kiều hối chuyển về TP. Hồ Chí Minh vẫn duy trì mức tăng trưởng tích cực. Sự ổn định của dòng tiền này tiếp tục góp phần giữ vững tỷ giá và hỗ trợ phát triển kinh tế địa phương.
Số liệu từ Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2 cho thấy, 9 tháng đầu năm 2025, lượng kiều hối chuyển về TP. Hồ Chí Minh đạt 7,969 tỷ USD, tăng 6,25% so với cùng kỳ năm ngoái. Riêng quý III/2025, kiều hối đạt hơn 2,737 tỷ USD, dù giảm nhẹ so với quý trước nhưng vẫn tăng 18% so với cùng kỳ năm 2024.
Về cơ cấu khu vực, châu Á tiếp tục là nguồn kiều hối lớn nhất, chiếm 50,4%, theo sau là châu Mỹ (30,2%), châu Âu (9%), châu Đại Dương (8,4%) và châu Phi (2%). Đặc biệt, kiều hối từ châu Phi tăng tới 150,3% so với cùng kỳ năm ngoái, là một mức tăng hiếm có.
Phần lớn kiều hối vẫn được chuyển qua hệ thống ngân hàng và các tổ chức kinh tế địa phương, lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2, cho biết, việc thay đổi đơn vị hành chính gần như không ảnh hưởng đến dòng tiền này.
Năm 2024, TP. Hồ Chí Minh ghi nhận 9,6 tỷ USD kiều hối, chiếm phần lớn trong tổng 16 tỷ USD cả nước. Dự báo năm 2025, con số này có thể còn cao hơn. Không chỉ là nguồn lực tài chính, kiều hối còn được xem là “bệ đỡ mềm” cho nền kinh tế, khi góp phần ổn định tỷ giá, cải thiện cán cân thanh toán và thúc đẩy đầu tư.
Theo TS. Nguyễn Trí Hiếu, chuyên gia tài chính - ngân hàng, kiều hối đóng vai trò quan trọng trong việc gia tăng nguồn cung ngoại tệ. Ông cho rằng, nếu có giải pháp đột phá, lượng kiều hối hoàn toàn có thể tăng gấp đôi, vượt mốc 16 tỷ USD.
Thực tế, khoảng 25% lượng kiều hối về Việt Nam được rót vào thị trường bất động sản. Sự hấp dẫn từ Luật Đất đai sửa đổi, với quy trình sở hữu nhà thông thoáng hơn cho kiều bào, đang khiến dòng tiền này lưu chuyển mạnh hơn. “Khi đầu tư vào bất động sản thuận lợi, kiều hối cũng thông suốt hơn”, bà Trần Thị Ngọc Liên, Phó Giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh Khu vực 2, nhận định.
UBND TP. Hồ Chí Minh cho biết, đã phê duyệt Đề án phát huy hiệu quả nguồn lực kiều hối đến năm 2030, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho kiều bào tham gia đầu tư, sản xuất và kinh doanh trong nước.
.jpeg)
Tại các ngân hàng thương mại, tỷ giá duy trì quanh 26.111 - 26.351 đồng/USD. Ảnh: Duy Minh
Biến động tỷ giá và dấu hiệu đầu cơ
Bên cạnh dòng tiền kiều hối tích cực, thị trường ngoại tệ lại bất ngờ dậy sóng thời gian gần đây. Ngày 27/10, giá USD tự do được các điểm giao dịch niêm yết 27.720 đồng/USD mua vào, 27.770 đồng/USD bán ra tiếp tục tăng khoảng hơn 70 đồng (mua - bán) và đang cao hơn khoảng 1.400 đồng so với giá trong ngân hàng.
Trong khi đó, tại các ngân hàng thương mại, tỷ giá duy trì quanh 26.111 - 26.351 đồng/USD, giảm nhẹ so với phiên trước. So với đầu tháng 10, USD ngân hàng giảm gần 10 đồng, nhưng USD tự do lại tăng tới 1.200 đồng, khiến chênh lệch giữa hai kênh giãn rộng đáng kể.
Theo ông Nguyễn Danh Thái, chuyên gia khối Vĩ mô, Công ty CKG Việt Nam, tỷ giá tự do phản ánh cung, cầu thực và tâm lý thị trường trong ngắn hạn. Ông cho rằng, nhu cầu găm giữ USD đang tăng, khi giá vàng trong nước và quốc tế vẫn cao. Một phần dòng tiền ngoại tệ được gom để nhập vàng, làm cầu USD tăng đột biến.
Ở chiều ngược lại, tỷ giá chính thức vẫn được kiểm soát. Các ngân hàng thương mại chỉ được giao dịch trong biên độ ±5% quanh tỷ giá trung tâm, theo cơ chế “neo có kiểm soát”. Để ổn định nguồn cung, Ngân hàng Nhà nước đã bán kỳ hạn có hủy ngang, giữ mặt bằng tỷ giá quanh 26.320 đồng/USD.
Theo ông Thái, sự khác biệt giữa hai thị trường chỉ là kỳ vọng ngắn hạn mang tính đầu cơ. “Về lâu dài, điều hành linh hoạt cùng nguồn USD dồi dào từ xuất siêu, FDI, FII và kiều hối sẽ giúp thu hẹp chênh lệch”, ông nói.
Đồng quan điểm, theo ông Nguyễn Đức Độ, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế - Tài chính (Học viện Tài chính), thị trường tự do chỉ có ảnh hưởng hạn chế. Ông lý giải, hầu hết giao dịch ngoại tệ phục vụ xuất nhập khẩu đều thực hiện qua ngân hàng, nên tỷ giá “chợ đen” chỉ phản ánh tâm lý nhất thời, không thể tác động mạnh đến thị trường chính thức.
Ông Độ phân tích, sự chênh lệch hiện nay có thể đến từ biến động giá vàng hoặc một số nhu cầu mua bán phi chính thức, nhưng tác động này chỉ mang tính tâm lý. “Thị trường chính thức mới là nơi phản ánh đúng cung, cầu ngoại tệ trong nền kinh tế”, ông nhấn mạnh.
Trước biến động bất thường của thị trường, Ngân hàng Nhà nước mới đây đã gửi văn bản tới Bộ Công an, Bộ Công Thương và Thanh tra Chính phủ, đề nghị phối hợp quản lý chặt hoạt động ngoại hối, phát hiện và xử lý kịp thời các hành vi mua bán ngoại tệ trái phép.
Theo văn bản này, Ngân hàng Nhà nước đánh giá thị trường phi chính thức đang xuất hiện giao dịch vi phạm, tiềm ẩn rủi ro cho hệ thống ngân hàng. Do đó, cơ quan này yêu cầu các tổ chức tín dụng tuân thủ nghiêm quy định cung ứng dịch vụ ngoại hối, đồng thời đề nghị các bộ, ngành tăng cường thanh tra, kiểm tra và giám sát để kịp thời ngăn chặn các hành vi trục lợi.
Đánh giá về khả năng điều hành tỷ giá, ông Độ cho rằng, Ngân hàng Nhà nước vẫn kiểm soát tỷ giá khá linh hoạt và hiệu quả. Khi tỷ giá có dấu hiệu tăng nhanh, cơ quan này kịp thời bán ngoại tệ ra thị trường, giúp ổn định tâm lý và tránh biến động lớn. Ông nhận định, “tỷ giá ngân hàng ổn định thì nền kinh tế cũng ổn định”.
Dù thị trường thế giới còn biến động, Việt Nam được cho là đã vượt qua giai đoạn áp lực tỷ giá lớn nhất. Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED) đã bắt đầu chu kỳ giảm lãi suất, góp phần giảm áp lực mất giá của VND. Theo các chuyên gia, từ nay đến cuối năm, biến động tỷ giá nhiều khả năng sẽ không quá mạnh và thị trường ngoại hối Việt Nam sẽ sớm ổn định trở lại.
Ngày 22/10, Ngân hàng Nhà nước can thiệp lần thứ ba trong vòng hai tháng, bán ngoại tệ kỳ hạn 180 ngày cho các ngân hàng có trạng thái âm ngoại tệ, với giá 26.550 đồng/USD, nhằm giữ ổn định thị trường.
Trước đó, ngày 1/10, Ngân hàng Nhà nước cũng thông báo bán ngoại tệ kỳ hạn có huỷ ngang 180 ngày với cùng mức giá 26.550 VND/USD; trước đó, trong hai ngày 25 - 26/8, cơ quan điều hành đã có động thái tương tự.
Ngân Thương /Báo Công Thương