Nâng cao hàm lượng công nghệ trong sản phẩm công nghiệp hỗ trợ đang trở thành yêu cầu cấp bách, được xem là lối mở để gia tăng sức cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam, trong đó có các doanh nghiệp trên địa bàn thành phố Hà Nội.
Để thực hiện tốt yêu cầu này cần sự đồng bộ về chính sách cũng như sự chủ động từ phía doanh nghiệp.
.jpg)
Sản xuất thiết bị máy công nghiệp tại Công ty cổ phần Cơ khí chính xác và chuyển giao công nghệ (Chương Mỹ - Hà Nội)
Đối diện nhiều thách thức
Theo Sở Công Thương Hà Nội, trên địa bàn thành phố hiện có khoảng hơn 900 doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, trong đó trên 320 doanh nghiệp có hệ thống sản xuất và sản phẩm đạt tiêu chuẩn quốc tế, đủ năng lực tham gia mạng lưới cung ứng của các tập đoàn đa quốc gia. Riêng nhóm sản xuất linh kiện, phụ tùng đã trở thành trụ cột, đóng vai trò cung cấp cho hầu hết các ngành công nghiệp chế tạo chủ lực.
Đáng chú ý, một số lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ tại Hà Nội đã đạt tỷ lệ nội địa hóa cao, giúp doanh nghiệp nâng cao khả năng cạnh tranh, giảm dần sự phụ thuộc vào nhập khẩu, đồng thời khẳng định vị thế trong khu vực và thế giới.
Mặc dù đạt được nhiều kết quả tích cực, công nghiệp hỗ trợ Hà Nội vẫn đang đối diện với không ít thách thức. Theo Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Đình Thắng, nguyên nhân nằm ở trình độ khoa học - công nghệ còn hạn chế, năng lực nghiên cứu và phát triển yếu, mức độ tự động hóa thấp và khả năng làm chủ công nghệ lõi chưa cao của doanh nghiệp...
Còn Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Hà Nội Nguyễn Vân cho biết thêm, phần lớn doanh nghiệp chưa chú trọng đầu tư cho nghiên cứu, phát triển, đổi mới máy móc, thiết bị, dẫn tới năng suất và chất lượng sản phẩm chưa cao.
Báo cáo của Cục Thống kê (Bộ Tài chính) cũng cho thấy, trên 30% doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ của cả nước nói chung hiện vẫn đang sử dụng hoàn toàn thiết bị điều khiển thủ công, trên 50% có sử dụng thiết bị bán tự động, chỉ hơn 10% doanh nghiệp có sử dụng thiết bị tự động hóa và chưa đến 10% doanh nghiệp có sử dụng robot trong dây chuyền sản xuất. Trong khi đó, yêu cầu từ các chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng khắt khe, đòi hỏi sản phẩm phải đạt tiêu chuẩn quốc tế về chất lượng, môi trường, quản lý và trách nhiệm xã hội.
Nhận thức được tầm quan trọng của vấn đề này, nhiều doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ đã nỗ lực chuyển đổi, đáp ứng các tiêu chí về phát triển bền vững. Chủ tịch Hội đồng quản trị kiêm Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Thiết bị điện MBT (đơn vị chuyên sản xuất các loại máy biến áp, tủ điện trung thế) Trần Văn Nam cho biết, hiện nay hầu hết nguyên vật liệu đầu vào cho tới máy móc thiết bị của MBT đều phải nhập khẩu từ nước ngoài, bởi chất lượng các sản phẩm, máy móc trong nước chưa đáp ứng được nhu cầu.
Trong chia sẻ mới đây, Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ thành phố Hà Nội Nguyễn Hoàng cho biết, để đáp ứng các yêu cầu từ các tập đoàn đa quốc gia, nhiều doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ tại Hà Nội đã nhận được chứng chỉ quản lý hệ thống chất lượng IATF 16949 (là tiêu chuẩn quốc tế về quản lý chất lượng trong ngành công nghiệp ô tô), từ đó đủ điều kiện để tham gia vào chuỗi sản xuất của các tập đoàn đa quốc gia.
Tháo điểm nghẽn từ nhiều phía
Để tháo gỡ các điểm nghẽn công nghệ và tạo điều kiện cho doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ bước lên nấc thang giá trị cao hơn, Phó Giám đốc Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Đình Thắng cho rằng, giai đoạn tới cần triển khai đồng bộ nhiều nhóm giải pháp.
Đặc biệt là cụ thể hóa các chính sách trong Nghị định số 205/2025/NĐ-CP của Chính phủ sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 111/2015/NĐ-CP về phát triển công nghiệp hỗ trợ, được ban hành ngày 14-7-2025. Tuy nhiên, để chính sách thực sự đi vào cuộc sống, cần coi doanh nghiệp là trung tâm, tập trung hỗ trợ thực chất về thuế, tín dụng, đất đai và đào tạo nhân lực...
Đứng ở góc độ doanh nghiệp, Giám đốc Phát triển thị trường quốc tế (Công ty cổ phần Cơ khí chính xác Smart Việt Nam - doanh nghiệp trên địa bàn Hà Nội) Cao Văn Hùng nhìn nhận, gia tăng hàm lượng công nghệ là yếu tố quyết định sức cạnh tranh của sản phẩm. Đây là lối thoát duy nhất để doanh nghiệp thoát cảnh gia công giá rẻ và có sức cạnh tranh trước biến đổi của thị trường.
Để công nghiệp hỗ trợ thực sự trở thành bệ đỡ cho ngành sản xuất, nhiều ý kiến đề xuất, cần sự hợp lực hơn nữa giữa Nhà nước - doanh nghiệp - viện, trường - hiệp hội, trong đó, doanh nghiệp đóng vai trò trung tâm. Sự liên kết này sẽ giúp lan tỏa công nghệ, qua đó hình thành chuỗi cung ứng khép kín và bền vững.
Theo Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Hà Nội Nguyễn Vân, cần có đạo luật đặc thù cho lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ, từ đó có quy định rõ về ưu đãi tín dụng, thuế, đất đai và hỗ trợ nghiên cứu - phát triển; tập trung phát triển mô hình tổ hợp công nghiệp - công nghệ cao, kết hợp sản xuất, nghiên cứu, đào tạo và chuyển giao công nghệ... Khi Nhà nước đóng vai trò kiến tạo thì các doanh nghiệp cần coi đầu tư công nghệ và đổi mới sáng tạo là chiến lược sống còn.
Rõ ràng, những điều chỉnh, bổ sung về chính sách và sự chủ động của doanh nghiệp sẽ giúp gia tăng hàm lượng công nghệ trong khâu sản xuất của các doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ. Từ đó, doanh nghiệp có thể đứng vững trước sự cạnh tranh ngày càng gay gắt hiện nay.
Thanh Hiền /Hànộimới